ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ Ο ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΣ ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ

Δευτέρα  11  Νοεμβρίου  2013

Ο Άγιος Μηνάς γεννήθηκε στην Αίγυπτο στα μέσα περίπου του 3ου αιώνα μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες, αλλά έγινε χριστιανός από την εφηβική του ηλικία. Οταν ενηλικιώθηκε αποφάσισε να κάνει καριέρα στον Ρωμαϊκό στρατό και υπηρέτησε σαν αξιωματικός στο Ρωμαϊκό ιππικό στην Μικρά Ασία. 

Το 303 μ.Χ. ξεκίνησε διωγμός των Χριστιανών από τον Διοκλητιανό και τον Μαξιμιανό, που κράτησε μέχρι το 311 μ.Χ. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες διατάχθηκαν να συλλαμβάνουν και να βασανίζουν τους χριστιανούς προκειμένου να τους κάνουν να απαρνηθούν την πίστη τους.

Ο Άγιος Μηνάς, πιστός στην πίστη του, παραιτήθηκε από τον Ρωμαϊκό στρατό και ασκήτεψε στα βουνά. Σε ηλικία πενήντα περίπου ετών, θείο όραμα του αποκάλυψε ότι είχε φτάσει η ώρα να μαρτυρήσει. Εγκατέλειψε την προστασία του βουνού και κατέβηκε στην πόλη, όπου μπροστά στους ειδωλολάτρες δήλωσε ότι είναι Χριστιανός.

Συνελήφθη, οδηγήθηκε στη φυλακή και βασανίστηκε φρικτά.  Τον μαστίγωσαν, τον έγδαραν και τον έσυραν γυμνό σε δρόμο με κοφτερές πέτρες.  Παρά το φρικτό μαρτύριο του, ο άγιος δεν δέχτηκε να αρνηθεί την πίστη του και στο τέλος αποκεφαλίστηκε.

Ο Αγιος Μηνάς καθιερώθηκε πολιούχος του Ηρακλείου την περίοδο της Μογγολοκρατίας. Η διαφορετική θρησκεία Ελλήνων και Μογγολότουρκων υπήρξε κύρια αιτία βιαιοπραγιών . Η παράδοση μας λέει ότι το Πάσχα του 1826 ενώ οι Έλληνες ήταν μαζεμένοι στο ναό και παρακολουθούσαν τη λειτουργία της Ανάστασης, όχλος Μογγολότουρκων προετοίμαζε σφαγή εναντίον τους, η οποία αποφεύχθηκε με την επέμβαση ενός ηλικιωμένου αξιωματικού καβαλάρη.

 Ο καβαλάρης αυτός έμοιαζε με το πρωτοπαλίκαρο των Μογγολότουρκων, τον Αγιάν Αγά, που τους ηρέμησε και τους απέτρεψε από τη σφαγή των Ελλήνων.Από τότε ο Αγιος Μηνάς απεικονίζεται έφιππος ως Ρωμαίος στρατηγός και τιμάται ως προστάτης της πόλης του Ηρακλείου. Αναφέρει ο Γεώργιος Συλλαμιανάκης, στο βιβλίο του "Αγιος Μηνάς" το 1939, πως όχι μόνο οι Χριστιανοί θεωρούσαν προστάτη της πόλης τον Αγιο Μηνά αλλά και οι Τούρκοι, οι οποίοι αντίκριζαν τον Αγιο με φόβο και σεβασμό.

Για τη σχέση του Ηρακλείου με τον προστάτη άγιο του έγραψε και ο Καζαντζάκης:
"... Ολάκερη η πολιτεία ήταν ένα φρούριο, η κάθε ψυχή ήταν κι αυτή ένα φρούριο αιώνια πολιορκούμενο κι είχε καπετάνιο ένα Αγιο, τον "Αγιο Μηνά, τον προστάτη του Μεγάλου Κάστρου. Ενας Αγιος που δεν έμενε μόνο στο εικόνισμά του, κατέβαινε κάθε νύχτα, έβγαινε περιπολία. Σφαλνούσε τις πόρτες, όσες είχαν ξεχάσει οι Χριστιανοί ανοιχτές, σφύριζε στους νυχτοπαρωρίτες να γυρίσουν πια στα σπίτια τους, στέκουνταν απόξω από τις πόρτες κι αφουκράζονταν ευχαριστημένος όταν άκουγε τραγούδι...

....Κι όταν οι σκύλοι ακόνιζαν τα μαχαίρια τους κι ετοιμάζονταν να ριχτούν στους Έλληνες, πετιόταν ο Αϊ-Μηνάς πάλι από το κόνισμά του να διαφεντέψει τους Καστρινούς...

....Δεν ήταν μονάχα άγιος ο Αϊ-Μηνάς, ήταν ο καπετάνιος τους, καπετάν Μηνά τον έλεγαν και του πήγαιναν κρυφά τ' άρματά τους να τα βλογήσει...".

Θαύματα του αγίου αναφέρονται και σε πιο πρόσφατες εποχές, όπως το ότι ο Αγιος Μηνάς προστάτευσε το ναό του από τον σφοδρό βομβαρδισμό του Ηρακλείου στις 23 Μαίου 1941. Σήμερα έξω από το ναό εκτίθεται η βόμβα που έπεσε στο ναό αλλά δεν εξερράγη.

Ο επιβλητικός ναός του Αγίου Μηνά, ένας από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα, θεμελιώθηκε στις 25 Μαρτίου 1862 ως εκδήλωση ευγνωμοσύνης των Ηρακλειωτών για την προστασία που πρόσφερε ο Αγιος στην πόλη. Η θέση στην οποία χτίστηκε, λέγεται ότι υποδείχθηκε από έναν καλόγερο, στον οποίο παρουσιάστηκε ο Άγιος Μηνάς σε όραμα.
Αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο ηπειρώτης Αθανάσιος Μούσης, ο οποίος είχε αναλάβει επίσης τον Αγιο Τίτο και τους στρατώνες στην Πλατεία Ελευθερίας, το κτίριο που στεγάζει σήμερα την Νομαρχία Ηρακλείου και τα Δικαστήρια.

Η ανοικοδόμησή του ναού σταμάτησε στη διάρκεια της επανάστασης του 1866 και συνεχίστηκε το 1883. Η προσπάθεια για την ανέγερση του ναού σε τόσο δύσκολους καιρούς υποστηρίχτηκε από όλους τους Ηρακλειώτες με ενθουσιασμό.
αγιος μηνάς ηράκλειοΑναφέρεται στην εφημερίδα "Ηράκλειο" της εποχής εκείνης, ότι στο λιμάνι του Ηρακλείου έφτασε ιστιοφόρο που μετέφερε οικοδομικά υλικά για το κτίσιμο του ναού. Ωστόσο η επιτροπή που είχε αναλάβει την ανέγερση του ναού, δεν είχε τα χρήματα για να πληρώσει εργάτες να μεταφέρουν τα υλικά από το καράβι στον τόπο της οικοδομής. Το γεγονός αυτό πληροφορήθηκαν οι μαθητές του Ηρακλείου, που με ενθουσιασμό προσφέρθηκαν να ξεφορτώσουν το καράβι και να μεταφέρουν τα υλικά. Στήθηκε έτσι μια ανθρώπινη αλυσίδα από το λιμάνι μέχρι τον Αγιο Μηνά, που με τραγούδια ολοκλήρωσε την κοπιαστική εργασία.

Τα εγκαίνια του ναού έγιναν με μεγαλοπρέπεια το 1895 επί μητροπολίτη Τιμόθεου Καστρινογιαννάκη. Αν και η Κρήτη βρίσκονταν ακόμα υπό τουρκική κατοχή, οι γιορτές για τα εγκαίνια του Αγίου Μηνά κράτησαν 3 μέρες και ολόκληρο το Ηράκλειο είχε γίνει αγνώριστο από τους στολισμούς και τον λαμπρό φωτισμό.

"Σπίτια, σοκάκια και τσαρσά τώρα μορφίσαν όλα, 
τώρα που ξετελεύτηκε Αη Μηνάς στη χώρα.
Σαββάτ' αργά και Κυριακή η νύχτα ήτο μέρα απού τα φώτα που 'φτανε και ρίκταν στον αέρα.
Λάμπες, φανάρια και κεριά, χρωματιστά κανδήλια όλη η χώρα ήφεγγε σαν να 'τον μέρα ίδια".



 Οι Καστοριανοί τον τιμούσαν πολύ καθ' όλη τη διάρκεια της Μογγολοκρατίας, ιδιαίτερα όμως τον τιμούν μετά την 11η Νοεμβρίου 1912, ημέρα της εορτής του, διότι κατ’ αυτήν (την ημέρα) βοήθησε τον Ελληνικό Στρατό ν’ απελευθερώσει αναίμακτα την Καστοριά απ' τους  Βάρβαρους. Οι κάτοικοι της πόλης, αμέσως μετά την ανάκτηση της ελευθερίας τους, αναλογιζόμενοι την ολοφάνερη και σωτήρια γι’ αυτούς επέμβαση του Αγίου Μηνά, κατά το κρίσιμο πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου 1912, τον αναγνώρισαν ως ακαταμάχητο προστάτη και συμπολιούχο της γενέτειράς τους (όπως γνωρίζουμε, Πολιούχος της Καστοριάς, ήδη από τη Βυζαντινή εποχή, ήταν και βέβαια εξακολουθεί να είναι - και θα είναι στο διηνεκές - η Παναγία μας).

Απ' το 1912 και κάθε χρόνο στις 11 Νοεμβρίου οι κάτοικοι της Καστοριάς θυμούνται μ' ευγνωμοσύνη τις πάμπολλες ευεργεσίες του Αγίου Μηνά προς την πόλη τους και εορτάζουν με κάθε λαμπρότητα κι επισημότητα την ιερή μνήμη του. Ενδεικτικό των αισθημάτων που τρέφουν οι ευσεβείς Καστοριανοί προς τον προστάτη τους άγιο Μηνά είναι και το περιεχόμενο του παρακάτω ποιήματος, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορεστιάς», στις 11 Νοεμβρίου 1953, (αριθ. φύλ. 356):
Ο Άι- Μηνάς – 11η Νοεμβρίου 1912
Σαν σήμερα το δώδεκα, ένδεκα Νοεμβρίου,
είδε το φως της λευτεριάς η σκλάβα Καστοριά,
για να μετάσχει και αυτή τούτου του μεγαλείου,
από το αίμα που έχυσαν τα ελληνικά κορμιά.
Μεγάλη ημέρα ήτανε, γιορτή του Άι-Μηνά,
και πιο μεγάλη έγινεν όταν κοντά χαράματα
του Άρτη τα Ελληνόπουλα εμπήκαν χαρωπά
με λευτεριάς τραγούδια τους και λυτρωμού τα νάματα.

Γιορτή λοιπόν θρησκευτική γίνεται και της πόλεως,
όπως ο Ευαγγελισμός για όλη την Ελλάδα,
που σε μία κόρη γνήσια της Κωνσταντινουπόλεως
και πάλιν ανυψώνεται του πνεύματος η δάδα.
Έτσι λοιπόν ο Άι-Μηνάς προστάτης ονομάζεται
της Καστοριάς, που τον θεωρεί πατέρα της μεγάλο
κι όταν τον έχει δίπλα της για τίποτε δεν νοιάζεται,
που με την γούνα μάχεται μέσ’ της ζωής τον σάλο.
Άγιε Μηνά, το χέρι σου βάλ’το πάλι με χάρη,
όπως και τότε τόβαλες για νάρθη η ΛΕΥΤΕΡΙΑ,
όση γαλήνη έχουμε κανείς να μην την πάρει
και πάντα ειρήνη και χαρά νάχει η Καστοριά.

Ο ναός του Αγίου Μηνά στην Καστοριά (17ος αι).
Η εκκλησία που αναγνωρίζεται στις ημέρες απ' τους Καστοριανούς ως Άγιος Μηνάς, είναι η παλαιά Παναγία του Μουζεβίκη. Ο εν λόγω ιερός ναός οικοδομήθηκε στις αρχές του 17ου αι. (;), αγιογραφήθηκε δε, σύμφωνα με την αφιερωτική του επιγραφή, το έτος 1654. Αρχικά ο ναός ήταν αφιερωμένος μόνο στην Θεοτόκο, το 1912 όμως αφιερώθηκε και στον άγιο Μηνά, απ’ ευγνωμοσύνη προς το πρόσωπό του, επειδή με τη βοήθειά του, κατά. την ημέρα της εορτής του (11-11-1912) απελευθερώθηκε αναίμακτα η Καστοριά απ' τους Βάρβαρους.
Η επιλογή του συγκεκριμένου ναού για την προαναφερόμενη συναφιέρωση έγινε διότι στον εσωνάρθηκά του υπήρχε και υπάρχει μεγάλη τοιχογραφημένη εικόνα του αναφερόμενου στρατιωτικού αγίου, η οποία σήμερα είναι κατάφορτη από πολύτιμα τάματα - αφιερώματα των πιστών τής Καστοριάς.

Το 1942 μ.Χ., κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι υπό τον Ρόμμελ δυνάμεις του Άξονα στην Αφρική είχαν καταφέρει να προελάσουν τόσο ώστε να είναι ορατός ο κίνδυνος να φθάσουν στην Διώρυγα του Σουέζ. Στην περιοχή του Ελ Αλαμέιν (αραβική παραφθορά του ονόματος του Αγίου Μηνά), όπου βρισκόταν τα ερείπια ναού του Αγίου Μηνά και ίσως και ο τάφος του, οι αντίπαλες δυνάμεις προετοιμάζονταν για την αποφασιστική σύγκρουση η οποία θα έκρινε το αν οι Σύμμαχοι θα κατάφερναν να παραμείνουν στην Αφρική.

Μεταξύ των συμμαχικών στρατευμάτων βρισκόταν και ελληνική στρατιωτική δύναμη, η οποία πήρε μέρος στη μάχη. Ένα από τα βράδια εκείνα, πολλοί στρατιώτες είδαν τον Άγιο Μηνά να βγαίνει από τα ερείπια του ναού του οδηγώντας ένα καραβάνι με καμήλες, όπως απεικονίζεται σε μία από τις παλαιές αγιογραφίες του ναού του, και να μπαίνει μέσα στο στρατόπεδο των εχθρικών δυνάμεων.

Η εμφάνιση αυτή κατατρόμαξε τους Γερμανούς και υπονόμευσε καίρια το ηθικό τους, πράγμα που συνέβαλε καθοριστικά στη νίκη των συμμαχικών δυνάμεων.

Σε ανταπόδοση της ευεργεσίας αυτής του Αγίου παραχωρήθηκε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ο τόπος εκείνος και ξανακτίσθηκε ο ναός καθώς και μοναστήρι του Αγίου Μηνά.



Δεν υπάρχουν σχόλια: